Herstel heischrale graslandsoorten: Rozenkransje in Drenthe

Rozenkransje heeft het zichzelf niet makkelijk gemaakt. Om succesvol zaad te produceren zijn niet alleen bestuivers nodig maar ook voldoende mannelijke en vrouwelijke planten. Doordat populaties kleiner worden, verdwijnen er planten uit de populaties en kan het zomaar gebeuren dat er alleen vrouwen of alleen mannen overleven. Dit was helaas de situatie bij het Rozenkransje in Drenthe waarbij alleen nog vrouwen over waren. De huidige standplaats is nog steeds van De goede kwaliteit van de standplaats was dus niet het probleem. Zonder mannen in de buurt is het voor de vrouwen echter lastig om nakomelingen te maken.

De zaden zijn uiterst klein en worden met hun zaadpluis redelijk goed verspreid, maar niet over grotere afstanden van meerdere kilometers. Spontane uitwisseling van zaad of stuifmeel tussen zeer verspreid liggende resterende populaties, zoals op Texel en Schiermonnikoog, is vrijwel uit te sluiten. Hierdoor kon de Drentse populatie zich niet goed meer kan uitbreiden. Actie was nodig om deze soort voor Drenthe te behouden.

Maatwerk

Sinds 2014 wordt er gewerkt aan de uitbreiding van Rozenkransje in Drenthe. Binnen het het project wordt aandacht besteed aan zowel de genetische aspecten van de populatieversterking  als de kwaliteit van de standplaats.

Tien jaar later

Nu 10 jaar later na de start van het herstelproject in 2024 staan er in Drenthe zo’n 1000 rozenkransjes. Na een tweede uitzaaironde op meer locaties bloeiden er in 2022 op drie locaties de eerste planten, nu in 2024 komen op bijna alle locaties planten in bloei!

De ontwikkeling van de planten te de bloei wordt jaarlijks bijgehouden!

De opgedane kennis binnen dit project levert belangrijke bijdragen voor herstel van de biodiversiteit van heischraal grasland in Nederland.

Voorkomen in de rest van Nederland

De enige oorspronkelijke en grote metapopulatie van het Rozenkransje bevindt zich nog steeds bij Bergen aan Zee. Op de andere locaties is het nog steeds ook kwakkelen. Op Schiermonnikoog kwam Rozenkransje in 2014 nog op een paar plekjes voor. Het is niet duidelijk wat de huidige stand van zaken is. Alhoewel het om zeer kleine populaties gaat, stonden er toen wel een paar mannen en vrouwen bij elkaar die kleine hoeveelheden zaad vormden. Op Texel waren in 2016 waren nog twee locaties waar rozenkransje voor kwam op het eiland. De planten op een derde locaties zijn verdroogd in 2015 en niet meer teruggevonden in 2016. Gelukkig kon er toen nog zaad gewonnen worden. Sinds 2020 is rozenkransje op deze specifieke plekken verdwenen. Dit gold ook voor de populatie bij Blaricum. We waren nog netop tijd alhoewel het aantal klonen al zeer sterk was afgenomen. In 2023 werden geen planten meer teruggevonden! Ook in Meijendel is het kwakkelen met de oorspronkelijke populatie die alleen uit mannen bestaat.

Rozenkransje en heischraalgrasland in Drenthe (2016) Gerard Oostermeijer, Sheila Luijten, Maaike Weijters en Roland Bobbink. De Levende Natuur 117 (1): 22-27

Herintroductie van Rozenkransje in Drenthe, radiofragment Vroege Vogels 23 oktober 2016

Meerwaarde

Dit project wordt uitgevoerd in samenwerking met:

Dit project wordt financieel mogelijk gemaakt door:

en met de medewerking van:

Vastgoed defensie, Natuurmonumenten, PWN, Staatsbosbeheer